«Σαράντα χρόνια λειτουργίας και προσφοράς»

Σαράντα χρόνια λειτουργίας και προσφοράς της Σχολής Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού και 36 χρόνια του μαθήματος της Υδατοσφαίρισης

Ο Σύλλογος Διδακτικού Ερευνητικού και Εκπαιδευτικού Προσωπικού (ΣΔΕΕΠ) της Σχολής Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ), διοργάνωσε επετειακή εκδήλωση για τα 40 χρόνια λειτουργίας και προσφοράς της Σχολής.

Η εκδήλωση περιείχε ιστορικά στοιχεία, αναφορές σε στιγμές-ορόσημο που σημάδεψαν γενιές σπουδαστών και καθηγητών που έθεσαν τα θεμέλια για την αναβάθμιση, εξέλιξη και τη διάδοση της αθλητικής επιστήμης στην Ελλάδα.

To 1982 μετά από αγώνες και θυσίες για πολλά έτη (1974-1982) από την Κοινωνία, τους σπουδαστές και τους διδάσκοντες της Εθνικής Ακαδημίας Σωματικής Αγωγής (ΕΑΣΑ) για να κατακτηθεί η ανωτατοποίηση της Σχολής Ψηφίζεται ο Νόμος Πλαίσιο για τα ΑΕΙ (Ν.1268/82, άρθρο 47 και Π.Δ. 107/1983) χάρη στον οποίο ιδρύονται τα ΤΕΦΑΑ. Οι κρίσεις που πέρασε η Σχολή ήταν αρκετές οι οποίες ξεπεράστηκαν με συλλογικούς, ακαδημαϊκούς και προσωπικούς αγώνες. Τίποτα δεν χαρίστηκε, όλα κατακτήθηκαν με αγώνες όπως τονίσθηκε σε αυτή την επετειακή εκδήλωση.

Στα 40 αυτά χρόνια της λειτουργίας του ΤΕΦΑΑ προγράμματα σπουδών δοκιμάστηκαν,υποστηρίχτηκαν και μαθήματα από τους διδάσκοντες δημιουργήθηκαν και εξελίχθηκαν.

Ωστόσο, η Υδατοσφαίριση ως ένα μάθημα αθλημάτων δεν διδασκόταν ούτε στην ΕΑΣΑ ούτε στα πρώτα χρόνια μετά την ανωτατοποίηση στα ΤΕΦΑΑ μέχρι το 1986. Στο πρόγραμμα σπουδών υπήρχε μόνο η κολύμβηση. Μετά από τέσσερα χρόνια, το 1986, μετά
από αίτημα και πολλές προσπάθειες μου και των φοιτητών αθλητών της Υδατοσφαίρισης που εισήχθησαν στη σχολή, εντάχθηκαν στο πρόγραμμα σπουδών η ¨Διδακτική Υδατοσφαίρισης¨ ως μάθημα επιλογής και η ¨Προπονητική Υδατοσφαίρισης¨ ως μάθημα
ειδικότητας.

Για την ιστορία αναφέρω τα ονόματά των πρώτων φοιτητών της ειδικότητας: Βασσάλος, Γιαννίρης, Δάρας Ν., Κακαρνάκης Δ., Σαρακίνης, Πεζμαζόγλου Α., Στέλιος Θ., Τζίνης, Φραγκελάκης Π., Φράγκος Ι., Χαίδδς Ξ., Ψαρρός Μ.

Μέχρι σήμερα περισσότεροι από 3500 φοιτητές του μαθήματος επιλογής παρακολούθησαν, γνώρισαν, μυήθηκαν, αγάπησαν και στη συνέχεια μετέδωσαν το άθλημα σε μαθητές των σχολείων και παρότρυναν όπου υπήρχαν οι συνθήκες να ασχοληθούν με αυτό. Επίσης, περισσότεροι από 300 φοιτητές παρακολούθησαν την ειδικότητα ¨Προπονητική της Υδατοσφαίρισης¨ και πολλοί από αυτούς στελέχωσαν προπονητικά τα σωματεία.

Προπονητές όλων των ηλικιακών κατηγοριών και των δύο φύλων, απόφοιτοι της ειδικότητας αναδείχθηκαν, διακρίθηκαν και καταξιώθηκαν στην Ελλάδα και το εξωτερικό.Ομοσπονδιακοί προπονητές/τριες, προπονητές/τριες μεγάλων ομάδων στο ελληνικό
πρωτάθλημα. Μου είναι δύσκολο λόγω του μεγάλου αριθμού να αναφερθώ ονομαστικά σε όλους αυτούς με κίνδυνο να παραλείψω κάποιους από αυτούς και τους αδικήσω.

Με την ένταξη αυτών των δύο μαθημάτων Υδατοσφαίρισης στο πρόγραμμα σπουδών ξεκίνησε και η πρώτη προσπάθεια καταγραφής της δομής, του περιεχομένου και της ύλης των μαθημάτων. Οι προσφερόμενες προς αναζήτηση και πληροφόρηση καταγεγραμμένες,
αξιόπιστες, τεκμηριωμένες επιστημονικά έστω και εμπειρικές πηγές σχετικές με το άθλημα, ήταν ελάχιστες.

Προερχόταν κυρίως:

1) από μερικά τεχνικά βιβλία ξένων προπονητών, όπου όμως το κάθε ένα, ασχολείτο με ένα επί μέρους τεχνικό στοιχείο και όχι την ολοκληρωμένη προπόνηση,

2) την προσωπική γνώση και εμπειρία, αλλά και άλλων Ελλήνων και ξένων προπονητών και

3) την πολύ περιορισμένη έρευνα σχετική με το άθλημα της
Υδατοσφαίρισης.

Μέσα από αυτή την ελάχιστη πληροφόρηση χρησιμοποιώντας αυτές τις πηγές έγραψα και το πρώτο μου βιβλίο, πόνημα, το 1986. Βοήθημα για τους φοιτητές το οποίο κάλυπτε όλο το φάσμα της προπόνησης της Υδατοσφαίρισης, Φυσική, Τεχνική, Τακτική, Ψυχολογική και Θεωρητική προετοιμασία.

Στη συνέχεια το 1994 το βιβλίο ¨Η Φυσική Προετοιμασία των Υδατοσφαιριστών Έξω και Μέσα στο Νερό¨ και το 2010 ¨Η Εφαρμοσμένη Έρευνα στην Υδατοσφαίριση¨. Δύο βιβλία βασισμένα στη θεωρία και τις σχετικές έρευνες.

Εκτός αυτών στο πλαίσιο του μαθήματος της ειδικότητας στην Υδατοσφαίριση, διοργανώθηκαν πολλά σεμινάρια και ημερίδες, με ομιλητές καταξιωμένους επιστήμονες και διακεκριμένους αθλητές και προπονητές σε ειδικά θέματα της προπόνησης αλλά και
γενικότερα.

Φοιτητές της ειδικότητάς μας συμμετείχαν σε επιστημονικά συνέδρια. Τα συνέδρια έδωσαν βήμα σε πολλούς νέους επιστήμονες να υποστηρίξουν τις εργασίες τους και να προσφέρουν νέα γνώση

Όσον αφορά την έρευνα γενικά σε θέματα Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού στην Ελλάδα αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο, πριν από μερικές δεκαετίες ήταν πολύ περιορισμένη ενώ τις τελευταίες δεκαετίες έχει αναπτυχθεί και συνεχώς εξελίσσεται.

Στην Υδατοσφαίριση, λόγω της δυσκολίας των μετρήσεων στο νερό ήταν ακόμη περισσότερο περιορισμένη. Παρά αυτές τις δυσκολίες στην Ελλάδα, στο Τμήμα Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών που
υπηρέτησα ως υπεύθυνος και διδάσκων το μάθημα, από τότε που εντάχθηκε η Υδατοσφαίριση 65 επιστημονικά άρθρα μας έχουν δημοσιευθεί και 150 ανακοινώσεις σε επιστημονικά συνέδρια έχουν παρουσιασθεί, με 1300 ετεροαναφορές στο επιστημονικό μας
έργο.

Επίσης, όσον αφορά το ερευνητικό και διδακτικό έργο προσφοράς του μαθήματος της Υδατοσφαίρισης έχει να επιδείξει δύο διδακτορικούς φοιτητές που είχα τη χαρά να επιβλέπω και να καθοδηγήσω. Τον Πέτρο Μποτώνη, επιστημονικό συνεργάτη του ομοσπονδιακού
προπονητή Θοδωρή Βλάχου στην εθνική ομάδα ανδρών, ο οποίος είναι τώρα και ο υπεύθυνος καθηγητής της ειδικότητας μετά την αποχώρηση τη δική μου λόγω συνταξιοδότησης και την Εύη Βαραμέντη γνωστή αθλήτρια, προπονήτρια και επιστήμονα

Η θεωρία των ενεργειών της προπόνησης που εκφράζει η προπονητική, δεν στηρίζεται μόνο σε γνώσεις που προέρχονται από επιτυχημένες εφαρμογές στην πράξη, περιεχομένων και
μεθόδων της προπόνησης.

Οι γνώσεις αυτές θεωρούνται ¨εμπειρικές¨ δεδομένου ότι δεν μπορούν να τεκμηριωθούν επιστημονικά. Η προπονητική είναι μία ¨συνθετική¨ επιστήμη που παίρνει θεωρητικά και μεθοδολογικά δεδομένα από διάφορες επιστήμες και δημιουργεί μια ενιαία θεωρία, ένα νέο ενιαίο θεωρητικό σύστημα που δεν ασχολείται αποκλειστικά μόνο
με την τεχνική του αθλήματος.

Αυτή η διεπιστημονική προσέγγιση γίνεται στο μάθημα της Ειδικότητας της Υδατοσφαίρισης και έρχεται να καλύψει το κενό στην επιμόρφωση των προπονητών που στηρίζεται μόνο στην εμπειρική παρατήρηση.

Επιπλέον, με την έρευνα παράγεται νέα γνώση χρήσιμη στην ερμηνεία και στη βελτίωση της σύγχρονης προπόνησης Υδατοσφαίρισης βασισμένη σε μία πιο ορθολογική και επιστημονική βάση.

Δυστυχώς, από καμία Ομοσπονδία όλα αυτά τα χρόνια δεν υπήρξε ενδιαφέρον για συνεργασία με την ειδικότητα για θέματα επιμόρφωσης των προπονητών και έρευνας, ενώ ο στόχος είναι κοινός. Η διάδοση του αθλήματος και η ανάπτυξη του σε Εθνικό και
Παγκόσμιο επίπεδο.

Θεόδωρος Πλατάνου
Ομότιμος Καθηγητής Προπονησιολογίας ΕΚΠΑ