Παίκτης παραπάνω: Μία θεωρητική προσέγγιση

Διαβάστε ένα επιστημονικό άρθρο από τον συνεργάτη της σελίδας μας και Ομότιμο Καθηγητή Προπονησιολογίας ΕΚΠΑ, Θεόδωρο Πλατάνου.

Μία κατάσταση που συχνά επαναλαμβάνεται μέσα στον αγώνα στην υδατοσφαίριση, είναι η μία ομάδα να παίζει με αριθμητική υπεροχή παικτών έναντι των αντιπάλων. Είναι χαρακτηριστικό της σημασίας που πρέπει να δείχνουν οι ομάδες, σ’ αυτή την επαναλαμβανόμενη κατάσταση, ότι σε δύο ισοδύναμες ομάδες τα περισσότερα γκολ σε ένα αγώνα, μπαίνουν, όταν αξιοποιούν οι ομάδες αυτή την αριθμητική υπεροχή. Γι’ αυτό το λόγο στην προπόνηση δίνεται μεγάλη βαρύτητα στην προετοιμασία αυτής της κατάστασης.

Στην αποβολή παίκτη έχουμε την ομάδα που έχει αριθμητική υπεροχή να έχει ένα παίκτη πάντα ξεμαρκάριστο. Σ’ αυτό βασίζεται και δημιουργεί τις προϋποθέσεις για γκολ. Αυτό βέβαια θα ήταν πιο εύκολο αν οι αμυνόμενοι παίζανε πρέσιγκ τους 5 παίκτες, οπότε ένας παίκτης των επιτιθέμενων θα ήταν ξεμαρκάριστος και θα μπορούσε να πάρει την μπάλα και ανενόχλητος να σουτάρει. Δεν συμβαίνει όμως αυτό, γιατί οι αμυνόμενοι χρησιμοποιούν διάφορες αμυντικές διατάξεις ζώνης μπροστά από το τέρμα τους, με σκοπό να εξισορροπήσουν αυτή την αριθμητική υπεροχή έναντι των αντιπάλων και να προστατεύσουν την εστία τους από ένα ανενόχλητο σουτ.

Σ’ αυτές τις αμυντικές διατάξεις κι οι επιτιθέμενοι εφαρμόζουν τις δικές τους επιθετικές διατάξεις. Πρακτικά διαδόθηκε ένα αρχικό σχήμα τοποθέτησης των παικτών στον παίκτη παραπάνω, με τέσσερις αθλητές στη μπροστινή γραμμή και δύο στη δεύτερη γραμμή της επίθεσης. Επίσης ένα άλλο σχήμα έχουμε όταν τοποθετούνται, τρεις παίκτες σε κάθε γραμμή της επίθεσης. Είναι ακόμη πολύ διαδεδομένος ο σχηματισμός τριών γραμμών επίθεσης με τις μετακινήσεις δύο παικτών, από τους τέσσερις παίκτες της πρώτης γραμμής επίθεσης, μέσα και έξω από τα δύο μέτρα και οι εναλλαγές περάσματα από το ένα σχήμα στο άλλο. Από τέσσερις —δύο, στο τρεις— τρεις ή και αντίθετα. Η πιο συνηθισμένη αμυντική διάταξη είναι 3 αμυντικοί να τοποθετούνται ανάμεσα στους 4 επιθετικούς της πρώτης γραμμής και οι άλλοι δύο να μαρκάρουν τους δύο επιθετικούς της δεύτερης γραμμής.

Βασικό για την αξιοποίηση της αριθμητικής υπεροχής στην επίθεση, είναι η σωστή και έγκαιρη πάσα για σουτ. Για να γίνει αυτό, οι παίκτες θα πρέπει να γνωρίζουν νωρίτερα ποιος παίκτης είναι ξεμαρκάριστος για να του στείλουν τη μπάλα, πριν ακόμα την πάρουν. Επίσης, η ετοιμότητα κι η ψυχραιμία των παικτών στην αξιοποίηση της αριθμητικής υπεροχής, παίζουν πολύ σπουδαίο ρόλο. Πρέπει να εκμεταλλευτεί η ομάδα την αριθμητική υπεροχή με έγκαιρη και σύνθετη επίθεση, που να υπολογίζει τις ιδιομορφίες του παιχνιδιού των αντιπάλων στην άμυνα, καθώς και του κάθε παίκτη της ξεχωριστά.

Μετακινήσεις δύο παικτών της πρώτης γραμμής επίθεσης. Σχηματισμός τριών γραμμών επίθεσης

Με τις μετακινήσεις αυτές οι 6 επιθετικοί παίκτες, τοποθετούνται στο χώρο επίθεσης από τις δύο αρχικές γραμμές σε τρεις. Δύο παίκτες από τους 4 παίκτες της μπροστινής γραμμής επίθεσης στα δύο μέτρα, μετακινούνται μέσα ή έξω από αυτά. Κατ΄αυτόν τον τρόπο διαταράσσεται η άμυνα ζώνης στην πρώτη γραμμή, όπου οι 4 επιθετικοί δύσκολα μπορούν να μείνουν ελεύθεροι για σουτ απέναντι στους 3 αμυντικούς παίκτες, και προκύπτουν περιπτώσεις πιο εύκολες για σκοράρισμα, δύο επιθετικών έναντι ενός αμυντικού. Μετακινήσεις τέτοιες των επιθετικών της πρώτης γραμμής είναι: 1) Από την πλευρά της πάσας, του εξτρέμ της πάσας Νο 1 και του παίκτη στο δεύτερο δοκάρι Νο 5 μέσα στα δύο μέτρα. 2) Από την πλευρά του σούτ, του εξτρέμ του σουτ Νο 4 και του παίκτη στο πρώτο δοκάρι Νο 6, μέσα στα 2 μέτρα 3) Μετακίνηση των δύο εξτρέμ Νο 1 και Νο 4 μέσα στα 2 μέτρα και 4) Μετακίνηση των δύο εξτρέμ Νο 1 και Νο 4 έξω από τα δύο μέτρα. Παράδειγμα στο σχήμα όπου το εξτρέμ της

πάσας μπαίνει στα 2 μέτρα και τον ακολουθεί σ΄ αυτή την κίνηση και ο παίκτης στο 2ο δοκάρι. Με αυτό τον τρόπο από δύο γραμμές παικτών δημιουργούνται τρεις, και ενώ υπήρχε ευκαιρία για σκοράρισμα με παίκτη παραπάνω στην πρώτη γραμμή με τέσσερις επιθετικούς εναντίον τριών αμυντικών (4:3), μετατρέπεται σε ευκαιρία δύο επιθετικών έναντι ενός αμυντικού (2:1). Η περίπτωση των δύο επιθετικών έναντι ενός αμυντικού μπορεί να εμφανισθεί και στις τρεις γραμμές επίθεσης σε οποιαδήποτε μετακίνηση ενός αμυντικού σε άλλη γραμμή. Στο σχήμα φαίνεται ότι έχουμε περίπτωση 2:1 στην πρώτη γραμμή επίθεσης (Σχ.-1α). Αν μετακινηθεί ο αμυντικός Νο 1 στην πρώτη γραμμή τότε θα προκύψει περίπτωση 2:1 στην δεύτερη γραμμή μεταξύ των επιθετικών Νο 6 και Νο 4 και του αμυντικού Νο 4 (Σχ.-1β). Το ίδιο θα συμβεί αν ένας αμυντικός της τρίτης γραμμής ο Νο 2 ή Νο 3 μετακινηθεί στη δεύτερη γραμμή επίθεσης θα προκύψει περίπτωση παίκτη παραπάνω 2:1 στην τρίτη γραμμή επίθεσης (Σχ.-1γ). Ανάλογα, σχηματισμοί όπου οι παίκτες τοποθετούνται σε τρεις γραμμές (τρία επίπεδα) είναι με τα δύο εξτρέμ μέσα στην γραμμή των 2 μέτρων ή τα δύο εξτρέμ να ανεβαίνουν προς τα πάνω στη δεύτερη γραμμή. Στην περίπτωση που τα δύο εξτρέμ μπαίνουν μέσα στα δύο μέτρα και οι αμυντικοί τους ακολουθούν τότε παρατηρούμε ότι υπάρχει περίπτωση 2:1 στη δεύτερη γραμμή (Σχ.-2). Οποιαδήποτε μετακίνηση αμυντικού από τη δική του αμυντική γραμμή σε άλλη προκειμένου να καλύψει τον παίκτη παραπάνω τότε θα προκύψει περίπτωση 2:1 σε άλλη γραμμή. Το ίδιο παρατηρούμε με τα δύο εξτρέμ να ανεβαίνουν προς τα πάνω (Σχ.-3).

Στο παρακάτω σχήμα, το εξτρέμ δεξιά, της πάσας Νο 1, μπαίνει μέσα στην περιοχή των δύο μέτρων και τον ακολουθεί σε αυτή την είσοδο και ο παίκτης απέναντι από το δεύτερο δοκάρι, το αριστερό, Νο 5. Δημιουργούνται 3 γραμμές επίθεσης.

Σχ.-1α  Τρεις γραμμές επίθεσης με την είσοδο ταυτόχρονα του παίκτη από τη θέση Νο 1 και Νο 5 μέσα στα 2 μέτρα. Οι αμυντικοί καλύπτουν τη δεύτερη και τρίτη γραμμή επίθεσης Περίπτωση παίκτη παραπάνω 2 επιθετικοί με 1  αμυντικό  στην πρώτη γραμμή επίθεσης. 

Σχ.-1β  Τρεις γραμμές επίθεσης με την είσοδο ταυτόχρονα του παίκτη από τη θέση Νο 1 και Νο 5 μέσα στα 2 μέτρα. Οι αμυντικοί καλύπτουν την πρώτη και τρίτη γραμμή επίθεσης Περίπτωση παίκτη παραπάνω 2 επιθετικοί με 1 αμυντικό στη  δεύτερη γραμμή επίθεσης.

Σχ.-1γ Τρεις γραμμές επίθεσης με την είσοδο ταυτόχρονα του παίκτη από τη θέση Νο 1 και Νο 5 μέσα στα 2 μέτρα. Οι αμυντικοί καλύπτουν την πρώτη και τη δεύτερη γραμμή επίθεσης Περίπτωση παίκτη παραπάνω 2 επιθετικοί με 1 αμυντικό στην τρίτη γραμμή επίθεσης

Σχ.-2. Τρεις γραμμές επίθεσης, με την είσοδο ταυτόχρονα των δύο εξτέμ του παίκτη από τη θέση Νο 1 και Νο 4 μέσα στα 2 μέτρα. Οι αμυντικοί καλύπτουν την πρώτη και τρίτη γραμμή επίθεσης Περίπτωση παίκτη παραπάνω 2 επιθετικοί με 1 αμυντικό στη δεύτερη γραμμή επίθεσης

Σχ.-3. Τρεις γραμμές επίθεσης με την έξοδο ταυτόχρονα των δύο εξτέμ του παίκτη από τη θέση Νο 1 και Νο 4 έξω από τα 2 μέτρα,  ενδιάμεσα από τους παίκτες της μπροστινής και της πίσω γραμμής. Οι αμυντικοί καλύπτουν τη δεύτερη και τρίτη γραμμή επίθεσης Περίπτωση παίκτη παραπάνω 2 επιθετικοί με 1 αμυντικό στη πρώτη γραμμή επίθεσης

Σύστημα με παίκτη παραπάνω με πέρασμα από το 4:2 στο 3:3 ή αντίθετο

Στην τακτική της σύγχρονης υδατοσφαίρισης είναι πολύ διαδεδομένα τα περάσματα από το ένα σχήμα στο άλλο και κυρίως το πέρασμα από το 4:2 στο 3:3 (σχήμ. 4). Τα περάσματα αυτά από το 4:2 στο 3:3 και αντίστροφα μπορεί να εναλλάσσονται μέσα στο χρονικό διάστημα που διαρκεί μία επίθεση με παίκτη παραπάνω. Είναι μία ευμετάβλητη κατάσταση, με σκοπό να δημιουργήσει κενό στην άμυνα ζώνης της ομάδας που αμύνεται.

Σχ. 4.

Το πέρασμα μπορεί να γίνει:

1. Από τον παίκτη που βρίσκεται στη θέση του εξτρέμ της πάσας, που έρχεται προς τα πάνω.
2. Από τον παίκτη που βρίσκεται στη θέση του πρώτου δοκαριού, που βγαίνει προς τα πάνω, στην ευθεία και λίγο προς τα δεξιά.
3. Από τον παίκτη που βρίσκεται στη θέση του δεύτερου δοκαριού, που βγαίνει κι αυτός προς τα πάνω ευθεία από το δοκάρι, αλλά λίγο αριστερά.
4. Από τον παίκτη που βρίσκεται στη αντίθετη πλευρά, στη θέση του εξτρέμ του σουτ, που έρχεται κι εκείνος όπως και ο παίκτης που βρίσκεται στο εξτρέμ στην πάσα, προς τα πάνω (Σχ. 4).

Οι παίκτες που ανεβαίνουν από τα δύο εξτρέμ, ανεβαίνουν με μπάλα η δίχως μπάλα και ανάλογα μετά εξελίσσεται η επίθεση.

Το αντίθετο πέρασμα, δηλαδή από το 3:3 στο 4:2, μπορεί να γίνει από οποιοδήποτε παίκτη από τους τρεις της πίσω γραμμής, που έρχονται μπροστά στη γραμμή των δύο μέτρων ανάλογα με τη μετακίνηση των αμυντικών (σχ. 5). Στη σύγχρονη τακτική του πόλο στον παίκτη παραπάνω, oι ομάδες γρήγορα τοποθετούνται σε σχηματισμούς που είναι κάτι ενδιάμεσο των δύο σχηματισμών του 4:2 και του 3:3 και μπορούν εύκολα να περνούν από τον ένα τρόπο στον άλλο. Αυτό που πρέπει να σημειωθεί είναι ότι, πάντα είναι πλεονέκτημα η άμεση πάσα στον παίκτη που κάνει μπάσιμο για σουτ.

Σχ. 5.

Η άμυνα εκτός από τη ζώνη που σχηματίζει μπροστά στο τέρμα, έναντι της ομάδας που παίζει με παίκτη παραπάνω, προσπαθεί και με τα μπλοκ τριών ή και 2 παικτών να καλύψει γωνίες του τέρματος και διαδρόμους για σουτ, εναλλασσόμενα σε διάφορες πλευρές της άμυνας. Η επίθεση προσπαθεί να αποφύγει τα μπλοκ ή με αλλαγή των σχηματισμών να διαταράξει την ισορροπία της άμυνας, προκειμένου να προκύψει κάποια ακάλυπτη πλευρά και να κάνει το σουτ.

Pisina.net