Η νόσος του Πάρκινσον

Η νόσος του Πάρκινσον

Η νόσος πήρε το όνομά της από τον James Parkinson, έναν Άγγλο γιατρό που περιέγραψε για πρώτη φορά τα συμπτώματά της το 1817.

Περίπου 10 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως ζουν με τη νόσο του Πάρκινσον και περίπου 25.000 στην Ελλάδα.

Τι είναι το Πάρκινσον;

Πρόκειται για ένα συχνό νευροεκφυλιστικό νόσημα που επηρεάζει γενικά ανθρώπους μέσης και μεγάλης ηλικίας, αν και υπάρχουν νεανικές μορφές, όπου συχνά υπάρχει γενετικό υπόβαθρο. Οι κλινικές εκδηλώσεις
είναι κινητικές, με τρόμο, δυσκαμψία και βραδυκινησία καθώς και μη κινητικές, με συχνές εκδηλώσεις διαταραχών του
ύπνου και του αυτονόμου νευρικού συστήματος, κατάθλιψη, άγχος και υποσμία.

Η νόσος συνδυάζεται και με νοητικές
διαταραχές, που συνήθως είναι ήπιες, τουλάχιστον στα αρχικά στάδια.

Η νόσος αντιμετωπίζεται σε μεγάλο βαθμό με
επιτυχία με την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή, ιδιαίτερα όσον αφορά τις κινητικές εκδηλώσεις.

Η αγωγή βασίζεται στην υποκατάσταση της έλλειψης της ντοπαμίνης που χαρακτηρίζει τη νόσο. Η ντοπαμίνη είναι νευροδιαβιβαστής που παράγεται από τους νευρώνες της μέλαινας ουσίας που εκφυλλίζεται σε αυτή την πάθηση.

Αιτία εμφάνισης της νόσου:

Η ακριβής αιτία της νόσου του Πάρκινσον δεν είναι ακόμη πλήρως κατανοητή αλλά
πιστεύεται ότι παίζουν ρόλο τόσο γενετικοί όσο και περιβαλλοντικοί παράγοντες.
Θεραπεία της νόσου Πάρκινσον: Επί του παρόντος δεν υπάρχει αιτιολογική θεραπεία για τη νόσο του Πάρκινσον, αλλά
υπάρχουν διαθέσιμες θεραπείες για τη διαχείριση των συμπτωμάτων και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής.

Οι θεραπείες περιλαμβάνουν:

1. Φάρμακα
2. Εν τω βάθει εγκεφαλική διέγερση και
3. Φυσικοθεραπεία.

Σημεία και συμπτώματα της νόσου του Πάρκινσον:

1. Παρκινσονισμός: Οι ασθενείς παρουσιάζουν δυσκαμψία,
δηλαδή αντίσταση στις παθητικές κινήσεις και βραδυκινησία
ιδιαίτερα στις επαναλαμβανόμενες κινήσεις, παρά την
φυσιολογική μυϊκή ισχύ. Συχνά συνδυάζεται με δυσκολία στην
βάδιση, με τα χαρακτηριστικά μικρά και συρόμενα βήματα,
και υπομιμία, δηλαδή μείωση της εκφραστικότητας του
προσώπου. Επίσης μπορεί να συνυπάρχει τρόμος (τρέμουλο).
Τα αίτια του παρκινσονισμού είναι ποικίλα. Μπορεί να
πρόκειται για την κλασσική νόσο Πάρκινσον, αλλά η κλινική
εικόνα μπορεί να οφείλεται και σε εγκεφαλικές αγγειακές
βλάβες (Αγγειακός Παρκινσονισμός), σε λήψη φαρμάκων
(Φαρμακευτικός Παρκινσονισμός), σε Υδροκέφαλο, καθώς και
σε μια σειρά από άλλα Νευροεκφυλιστικά Νοσήματα.

2. Άτυπα Παρκινσονικά Σύνδρομα: Πρόκειται για νευροεκφυλιστικά νοσήματα όπου εμφανίζεται Παρκινσονισμός σε
συνδυασμό με άλλες νευρολογικές εκδηλώσεις. Τα νοσήματα αυτά δεν έχουν ικανοποιητική ανταπόκριση στην
θεραπεία υποκατάστασης με ντοπαμινομιμητικά φάρμακα, και δεν έχουν καλή πρόγνωση. Άλλες ονομασίες για τα
σύνδρομα αυτά είναι:
• Επαυξημένα Παρκινσονικά Σύνδρομα και
• Parkinson-plus
Οι επιμέρους κλινικές οντότητες είναι:
• η Ατροφία Πολλαπλών Συστημάτων (MSA) με προσβολή του Αυτονόμου Νευρικού, του Παρεγκεφαλιδικού
και του Πυραμιδικού Συστήματος
• η Προϊούσα Υπερπυρηνική Παράλυση (PSP), όπου χαρακτηριστικά εμφανίζονται διαταραχές
οφθαλμοκινητικότητας και ισορροπίας, με πρώιμες πτώσεις και
• το Φλοιοβασικό Σύνδρομο (CBS), όπου συνυπάρχουν έντονες διαταραχές των ανώτερων λειτουργιών, και
ιδιαίτερα του τύπου της απραξίας ή των διαταραχών λόγου.

3. Τρόμος ή τρέμουλο: Πρόκειται για εκκρεμοειδή κίνηση μέλους του σώματος γύρω από ένα κέντρο βάρους. Μπορεί
να εμφανίζεται στην ηρεμία, ή σε συγκεκριμένες θέσεις ή κινήσεις. Πιο συχνά εμφανίζεται στα χέρια ή στο κεφάλι.
Μπορεί να είναι η πρώτη εμφάνιση της νόσου Πάρκινσον, ιδιαίτερα εάν είναι ο χαρακτηριστικός μονόπλευρος
τρόμος ηρεμίας. Συχνά όμως πρόκειται για πιο καλοήθεις καταστάσεις, όπως ιδιοπαθής τρόμος, δυστονικός τρόμος
ή τρόμος φαρμακευτικής ή μεταβολικής αιτιολογίας.

4. Δυστονία: Ανώμαλη σύσπαση ομάδας μυών που οδηγεί σε ανώμαλη συστροφική κίνηση ή θέση μελών του
σώματος. Συνηθέστερα εντοπίζονται οι εστιακές δυστονίες, που παραμένουν εντοπισμένες, όπως το σπασμωδικό
ραιβόκρανο, ο βλεφαρόσπασμος κ.α.. Οι μορφές αυτές έχουν γενικά καλή ανταπόκριση σε τοπικές ενέσεις
αλλαντιοτοξίνης. Σπανιότερες είναι οι γενικευμένες δυστονίες, που συχνά είναι γενετικής αιτιολογίας, και μπορούν
να αντιμετωπιστούν με από του στόματος φαρμακευτική αγωγή ή σε βαριές περιπτώσεις, με εν τω βάθει
Εγκεφαλική Διέγερση (DBS).

5. Υπερκινησίες: Πρόκειται για υπερβολικές ακούσιες κινήσεις που είτε εμφανίζονται στην ηρεμία, είτε συμβαίνουν
κατά την διάρκεια εκουσίων κινήσεων και υπάρχουν διάφορες μορφές. Στις υπερκινησίες κατατάσσονται κατά κύριο
λόγο τα τικ, η χορεία, η δυστονία, και ο μυόκλονος. Σε αρκετές υπερκινητικές καταστάσεις, υπάρχει συνδυασμός
των ανωτέρω κινητικών διαταραχών.

6. Μυόκλονος: Πρόκειται για αστραπιαία, σύντομη και απότομη κίνηση μέλους του σώματος, σαν τίναγμα. Μπορεί να
εμφανίζεται μεμονωμένα ή κατά συρροή σε διάφορα μέρη του σώματος. Μπορεί να είναι φυσιολογικός, αλλά
μπορεί να υποδηλώνει και σοβαρά υποκείμενα νοσήματα, όπως βαριές μεταβολικές παρεκτροπές ή
νευροεκφυλιστικά νοσήματα. Η θεραπεία για την μείωση των κινήσεων βασίζεται στην αντιμετώπιση της
υποκείμενης αιτίας αλλά και σε συμπτωματική φαρμακευτική αγωγή.

7. Χορεία: Πρόκειται για μια μορφή υπερκινησίας που χαρακτηρίζεται από επαναλαμβανόμενες ακούσιες κινήσεις,
που μεταφέρονται από το ένα μέρος του σώματος σε άλλο. Τα αίτια είναι ποικίλα και διακυμαίνονται από
γενετικά/κληρονομικά, όπως είναι η νόσος του Huntington, μέχρι φαρμακευτικά ή ανοσολογικά. Η θεραπεία για την
μείωση της χορείας βασίζεται στην αντιμετώπιση της υποκείμενης αιτίας, αλλά και σε συμπτωματική φαρμακευτική
αγωγή.

8. Προχωρημένη νόσος Πάρκινσον: Πρόκειται για την φάση εκείνη όπου η ποιότητα ζωής του ασθενούς επηρεάζεται
σημαντικά από τις συσσωρευόμενες κινητικές και μη κινητικές εκδηλώσεις της νόσου. Η ανταπόκριση στην
φαρμακευτική αγωγή καθίσταται ασταθής και ο ασθενής παρουσιάζει διαστήματα «off». Για τις κινητικές αυτές
επιπλοκές, υπάρχουν διαθέσιμες παρεμβατικές θεραπείες, όπως η χορήγηση αντλίας απομορφίνης ή ντουντόπα και
η εν τω βάθει Εγκεφαλική Διέγερση (DBS).

9. Γενετικές Μορφές Νόσου Πάρκινσον: Στο 10-20% των περιπτώσεων υπάρχει οικογενειακό ιστορικό, που μπορεί να
σημαίνει κληρονομική-γενετική μορφή της νόσου. Ιδιαίτερα σε άτομα νέας ηλικίας, κάτω των 40 ετών, η εμφάνιση
της νόσου θέτει σοβαρά την πιθανότητα να πρόκειται για γενετική μορφή. Γενετικές μορφές μπορεί να εμφανιστούν
ακόμη και σε σποραδικά περιστατικά, πάλι συνηθέστερα με σχετικά πρώιμη ηλικία έναρξης. Η γενετική διάγνωση
της νόσου έχει σημασία σε αυτά τα περιστατικά όχι μόνο για τον οικογενειακό προγραμματισμό και την εκτίμηση
της πρόγνωσης των ασθενών, αλλά και γιατί μπορεί να ληφθεί υπ’ όψιν για συγκεκριμένες θεραπευτικές επιλογές,
και πολύ περισσότερο για την ένταξη σε αναδυόμενες κλινικές μελέτες που εφαρμόζονται σε συγκεκριμένες
γενετικές μορφές της νόσου, στα πλαίσια της φαρμακογενομικής.

ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΞΕΝΙΤΟΠΟΥΛΟΥ
Αρθρογράφος

Γεννήθηκε στο Μαρούσι Αττικής, μεγάλωσε και σπούδασε στην Πάτρα. Αποφοίτησε από
το τμήμα Νοσηλευτικής του Α.Τ.Ε.Ι Δυτικής Ελλάδας το 2015. Από 12 ετών είχε ενταχθεί
στο Σώμα Εθελοντών Σαμαρειτών, Διασωστών και Ναυαγοσωστών του Ε.Ε.Σ (Πάτρα)
καθώς τρεφόταν ψυχικά από την προσφορά σε ανθρώπους που βρίσκονται σε ανάγκη,
στους πάσχοντες και στους ανθρώπους που ανήκουν σε ευαίσθητες και κοινωνικά
παραμελημένες ομάδες (υπερήλικες, ψυχιατρικοί ασθενείς, κοινωνικά απόκληροι κλπ).
Η αγάπη της προς αυτές τις ομάδες ανθρώπων την έκανε να στραφεί σε αυτό τον κλάδο
της επιστήμης της. Έχοντας τεράστια αδυναμία στην αγαπημένη της γιαγιά (Ελευθερία),
η οποία κακοποιήθηκε από φροντίστρια που την είχε αναλάβει κατ’ οίκον, πείσμωσε και
έβαλε σκοπό της ότι όσο περνάει από το χέρι της κανένας ηλικιωμένος δε θα υποφέρει
ξανά. Αυτή τη στιγμή και εδώ και οκτώ χρόνια είναι υπάλληλος στη Μονάδα Φροντίδας
Ηλικιωμένων «ΠΑΤΣΟΥΡΕΑΣ» αρχικά ως νοσηλεύτρια ορόφου και τα τελευταία χρόνια
ως Προϊσταμένη. Κάθε μήνα, μέσα από τα άρθρα της, θα μοιράζεται μαζί σας τις γνώσεις
και την εμπειρία στα κυριότερα θέματα υγείας που αφορούν την 3η ηλικία.

Πηγές:

1. https://eginitio.uoa.gr/neyrologiki/neyrologika_nosimata_synoptikes_plirofories/nosos_parkinson_kinitikes_diatara
ches/