Η νόσος COVID-19 και ο αθλητισμός

Ο Γιατρός Γεώργιος Β. Μαρίνος, Επίκουρος Καθηγητής Γενικής και Προληπτικής Ιατρικής του ΕΚΠΑ, Συντονιστής Εκπαίδευσης Ειδικευομένων Γενικής Ιατρικής στο ΛΑΙΚΟ ΓΝΑ και Επιστημονικός συνεργάτης της ΚΟΕ και της ΕΟΕ, καταθέτει στο KoeMAG ένα σημαντικό άρθρο για την αντιμετώπιση των συνεπειών που έφερε στον αθλητισμό η νόσος covid-19.

Ο γιατρός υποστηρίζει τα κάτωθι: «Στις αρχές του 2020 εμφανίστηκε μία νέα απειλή για την ανθρωπότητα. Η νόσος COVID-19 προκαλείται από τον κορωνοϊό SARS-CoV-2. Ο ιός αυτός έχει στην επιφάνειά του την πρωτεΐνη-ακίδα (Spike ή S πρωτεΐνη, που δίνει και τη χαρακτηριστική μορφή κορώνας στον ιό) η οποία προσκολλάται, όπως το κλειδί στην κλειδαριά, σε μια πρωτεΐνη- υποδοχέα η οποία βρίσκεται στην επιφάνεια των κυττάρων του οργανισμού και ονομάζεται Μετατρεπτικό Ένζυμο της Αγγειοτενσίνης 2 (ACE 2). Μετά την προσκόλληση, ο ιός εισέρχεται στα κύτταρα όπου αρχίζει να πολλαπλασιάζεται, προκαλώντας τη νόσο COVID-19.

Τα κρούσματα πολλαπλασιάζονταν ραγδαία και συνοδεύονταν από μαζικούς θανάτους, ενώ τα συστήματα υγείας πολλών χωρών ασφυκτιούσαν και έδειχναν μεγάλη αδυναμία στην ιατρική αντιμετώπιση των περιπτώσεων. Μπροστά στην απειλή ενός άγνωστου εχθρού, στις αρχές Μαρτίου 2020, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας κήρυξε πανδημία. Η σύγχρονη ανθρωπότητα βρέθηκε απέναντι σε πρωτόγνωρες καταστάσεις. Ενώπιον του τρόμου που έφερνε στη μνήμη ιστορικές πανδημίες από το παρελθόν, οι άνθρωποι μπήκαν σε συνθήκες κοινωνικού αποκλεισμού και κατ’ οίκον περιορισμού, τη λεγομένη καραντίνα, αφού οι πιθανότητες μετάδοσης του ιού αυξάνονταν με αλματώδη ρυθμό σε συνθήκες πολυκοσμίας. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να επηρεαστούν πολλές πτυχές της κοινωνικής, αλλά και της προσωπικής ζωής των ανθρώπων, καθώς και να δημιουργήσει πρόβλημα σε κοινωνικούς, οικονομικούς, επιχειρηματικούς και εμπορικούς τομείς. Ένας από αυτούς τους τομείς ήταν και ο αθλητισμός

Ο νέος κορωνοϊός προσβάλλει κυρίως το αναπνευστικό σύστημα προκαλώντας λοίμωξη του ανώτερου αναπνευστικού. Όταν η λοίμωξη επεκταθεί στους πνεύμονες μπορεί να εξελιχθεί σε μια σοβαρή αναπνευστική νόσο που ονομάζεται Οξύ Αναπνευστικό Σύνδρομο (SARS). Επίσης ο νέος κορωνοϊός προσβάλλει όμως συχνά και την καρδιά. Οι υποδοχείς ACE 2, τους οποίους χρησιμοποιεί ο ιός για να προσκολληθεί στη μεμβράνη των κυττάρων, υπάρχουν σε αφθονία στην επιφάνεια των κυττάρων της καρδιάς και ο ιός μπορεί να τους χρησιμοποιήσει για να εισέλθει στα καρδιακά κύτταρα και να προκαλέσει φλεγμονή της καρδιάς που ονομάζεται μυοκαρδίτιδα.

Καθώς όλο και περισσότεροι αθλητές έχουν ιστορικό νόσου COVID-19, προκύπτει συχνά το ερώτημα: Έχω περάσει το νέο κορωνοϊό, ποτέ μπορώ να αθληθώ;

Όσοι ασκούνται συστηματικά και οι αθλητές γενικά δεν ανήκουν στις ομάδες υψηλού κινδύνου για σοβαρή νόσο COVID-19. Υπάρχουν ωστόσο αρκετές αναφορές αθλούμενων οι οποίοι, μετά από COVID-19, εμφανίζουν για εβδομάδες επίμονα, υποτροπιάζοντα συμπτώματα όπως βήχα, ταχυκαρδία και έντονη κόπωση. Από περιπτώσεις μεμονωμένων αθλητών ή και ολόκληρων αθλητικών ομάδων που προσβλήθηκαν από το νέο κορωνοϊό γνωρίζουμε ότι οι περισσότεροι παραμένουν ασυμπτωματικοί ή αναπτύσσουν ήπια συμπτώματα, αν και έχουν αναφερθεί και σοβαρές λοιμώξεις COVID-19 σε αθλητές.

Για την ασφαλή επιστροφή στην άσκηση και άθληση μετά από λοίμωξη COVID-19 σημαντικό ρόλο έχει η σωστή καρδιολογική εκτίμηση, ιδιαίτερα σε όσους είχαν συμπτωματική ή σοβαρή νόσο. Ο βασικός καρδιολογικός έλεγχος περιλαμβάνει, εκτός από την κλινική εξέταση, τη διενέργεια Ηλεκτροκαρδιογραφήματος και Υπερηχογραφήματος (Triplex) καρδιάς. H μέτρηση της καρδιακής Τροπονίνης είναι μια απλή και εύκολη εξέταση που μπορεί να συνεισφέρει στη διάγνωση της μυοκαρδίτιδας. Περαιτέρω εξειδικευμένες διαγνωστικές εξετάσεις θα πρέπει να εξατομικεύονται με βάση τα κύρια ενοχλήματα των εξεταζόμενων. Επί υποψίας συνεχιζόμενης καρδιακής βλάβης, η Μαγνητική Τομογραφία Καρδιάς προσφέρει πολύτιμες πληροφορίες στη διάγνωση και παρακολούθηση όσων ανάρρωσαν από COVID-19, ώστε αυτοί να επιστρέψουν με ασφάλεια στην αγαπημένη τους αθλητική δραστηριότητα όταν η καρδιά θα είναι απολύτως υγιής.

Μελέτες που έγιναν σε αθλητές και αθλητικές ομάδες στις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Γερμανία έχουν δείξει ότι σε ένα -κατά κανόνα μικρό- αριθμό περιπτώσεων οι αναρρώσαντες αθλητές από COVID-19 μπορεί να παρουσιάζουν καρδιακή βλάβη, όπως προκύπτει από τη μέτρηση στο αίμα των επιπέδων της Τροπονίνης (hs-cTn), μιας ουσίας η οποία αυξάνεται σε περιπτώσεις καρδιακού τραύματος. Παρόμοια ευρήματα έχουν προκύψει και με τη χρήση Μαγνητικής Τομογραφίας Καρδιάς (cMRI). Είναι σημαντικό να εντοπιστούν όλοι οι ντομευμένες ή/και ευκολότερες ασκήσεις/προπονήσεις και χωρίς αγώνες για τουλάχιστον τρεις ημέρες μετά την επιστροφή. Βεβαιωθείτε ότι τα παιδιά και οι προπονητές γνωρίζουν τα συμπτώματα της μυοκαρδίτιδας: πόνο στο στήθος, μη δικαιολογημένη δύσπνοια/κόπωση, ακανόνιστο καρδιακό παλμό, ζάλη ή λιποθυμία. Εάν εμφανιστούν συμπτώματα μυοκαρδίτιδας, η δραστηριότητα θα πρέπει να σταματήσει και οι γονείς θα πρέπει να απευθυνθούν σε Παιδοκαρδιολόγο.

Long-COVID σύνδρομο και άθληση

Σημαντικές ερευνητικές μελέτες για τον κορωνοϊό αναδεικνύουν τις δυσκολίες κατά την άσκηση ακόμη και τρεις μήνες μετά τη νόσηση. Ο κορωνοϊός περνά, αλλά το longCOVID σύνδρομο μένει σε αρκετούς ασθενείς, επηρεάζοντας την καθημερινότητά τους για πολλούς μήνες μετά τη νόσηση. Σε ασθενείς που έχουν νοσήσει από λοίμωξη COVID-19 και συνεχίζουν να αναφέρουν συμπτωματολογία, έχει παρατηρηθεί μειωμένη ικανότητα άσκησης τρεις μήνες μετά τη νόσησή τους. Με βάση το πρότυπο τεστ καρδιοαναπνευστικής άσκησης (CPET), για τη μέτρηση της ικανότητας άσκησης και τον εντοπισμό προτύπων δυσανεξίας στην άσκηση, εκτιμήθηκε η διαφορά στην ικανότητα άσκησης μεταξύ ατόμων με και χωρίς συμπτώματα long-COVID. Η CPET χρησιμοποιήθηκε για τον χαρακτηρισμό των φυσιολογικών προτύπων περιορισμού ως προς την διευκρίνιση των πιθανών μηχανισμών του long-COVID. Χρησιμοποιήθηκαν δεδομένα μελετών που ανασκοπήθηκαν με ασθενείς οι οποίοι είχαν νοσήσει από COVID-19 τουλάχιστον τρεις μήνες νωρίτερα και συμπεριέλαβαν τη μέγιστη κατανάλωση οξυγόνου με CPET(Vο2).

Τα ευρήματα της συστηματικής έρευνας και μετά-ανάλυσης υποδεικνύουν ότι η ικανότητα άσκησης μειώθηκε για περισσότερο από τρεις μήνες μετά τη λοίμωξη από κορωνοϊό σε ασθενείς με συμπτωματολογία long-COVID συγκριτικά με ασθενείς χωρίς συμπτωματολογία, παρά τους μεθοδολογικούς περιορισμούς. Πιθανοί μηχανισμοί για δυσανεξία στην άσκηση εκτός από την έκπτωση της σωματικής κατάστασης περιλαμβάνουν επηρεασμένη αυτόνομη λειτουργία, όπως δυσλειτουργία στη λειτουργία της αναπνοής, ενδοθηλιακή δυσλειτουργία και μυϊκή ή μιτοχονδριακή παθολογία.

Πηγή: KoeMAG