Κολυμβητικό σώμα και σωματικό βάρος

Κολυμβητικό Σώμα και Σωματικό Βάρος..

Ποιό είναι το Κολυμβητικό Σώμα;

Πόσο πολύ παίζει ρόλο στην απόδοση;

Πώς μπορούμε να το διαμορφώσουμε;

Για να μπορέσουμε να δώσουμε τις απαραίτητες απαντήσεις στα παραπάνω ερωτήματα θα πρέπει να ξεδιαλύνουμε ορισμένα βασικά στοιχεία του αθλήματος της κολύμβησης και της ανθρώπινης φυσιολογίας.

Αναμφίβολά το σωματικό μας βάρος, και η σύνθεση του σώματος, καθορίζουν σε σημαντικό βαθμό τις επιδόσεις μας στη κολύμβηση. Οι περισσότεροι γυμναστές-προπονητές εστιάζουν κυρίως στο βάρος και κατά πόσο είναι καλό ή κακό. Το βάρος από μόνο του ως μια τιμή, δεν αποτελεί έναν ολοκληρωμένο δείκτη για την αξιολογηση της σωματικής μας κατάστασης.
 
Παρακολουθώντας έναν τελικό παγκοσμίου πρωταθλήματος ή ολυμπιάδας, βλέπουμε 8 elite αθλητές με ποικίλα σωματικά χαρακτηριστικά μεταξύ τους, αλλά πολλές φορές με αρκετά κοινά. Για να βρεθεί το ιδανικό σωματικό πρότυπο που κάνει τους κολυμβητές να κολυμπάνε γρήγορα, έχουν πραγματοποιηθεί πολλές μελέτες πάνω σε κολυμβητές. Αυτές οι μελέτες, έχουν απομονώσει ορισμένα από αυτά τα κοινά χαρακτηριστικά που σχετίζονται με την υψηλή απόδοση στη κολύμβηση.
 
Πριν αναλύσουμε περαιτέρω ποιό ή ποια είναι τα χαρακτηριστικά αυτά, ας δούμε από τι επηρεάζεται η κολυμβητική μας ταχύτητα και από τι απαρτίζεται το σώμα μας.. 
 
Η μέγιστη κολυμβητική ταχύτητα επιτυγχάνεται όταν ο κολυμβητής παράγει υψηλή προωθητική δύναμη στο νερό και ταυτόχρονα διατηρεί μια χαμηλή ενεργειακή κατανάλωση, δηλαδή περισσότερη οικονομία  κατά τη διάρκεια της κολύμβησης. Η οικονομία του κολυμβητή επηρεάζεται από την υδροδυναμική του, το μέγεθος της συνολικής αντίστασης του νερού και της τριβής και από το μέγεθος της προώθησης της χεριάς του κατά κίνηση στο νερό. Η συνολική επιφάνεια, η μορφή και το σχήμα του σώματος, η πυκνότητα και η πλευστικότητα του κολυμβητή είναι παράγοντες που την επηρεάζουν σημαντικά.

Η αύξηση της ταχύτητας της κολύμβησης επηρεάζεται είτε με την αύξηση της προωθητικής χεριάς είτε με μείωση της αντίστασης - τριβής στο νερό. Ιδανικό ειναι όταν βελτιώνονται επιτυγχάνοντας  και τα δύο.

Το σώμα μας αποτελέιται από
✓ Το λιπώδη Ιστό
✓ το Μυικό ιστό
✓ Το νερό  
✓ Μεταλλικά στοιχεία των οστών
 
Η συνολική ποσότητα των στοιχείων αυτών καθορίζει το βάρος μας, ενώ η αναλογία αυτών καθορίζει τη σύσταση του σώματός μας και κατ επέκταση την υδροδυναμική του.

Πέρα από τη σωματική σύνθεση, το μέγεθος και η περιφέρεια των οστών των άκρων σώματος παίζουν επίσης σημαντικό ρόλο στη μορφολογία του σώματος μας.

Το «κολυμβητικό Σώμα» αποτελείται από το συνδυασμό διαφόρων παραμέτρων που βελτιώνουν όλα τα προαναφερθέντα στοιχεία που σχετίζονται με την αυξημένη κολυμβητική ταχύτητα. Ουσιαστικά αναφερόμαστε για Μορφολογικά και Ανατομικά χαρακτηριστικά του σώματός μας.

✓ Σωματική Σύνθεση

Το γενικό συμπέρασμα των μελετών, καταλήγουν πως ένα υψηλό ποσοστό Μυϊκής μάζας με ταυτόχρονη χαμηλή λιπώδη μάζα σχετίζεται με καλύτερη αθλητική απόδοση.
Αντιθέτως, για το άθλημα της κολύμβησης, οι μελέτες έχουν επίσης αναδείξει οτι το υψηλό ποσοστό λίπους παρέχει πλεονέκτημα καθώς προσδίδει μεγαλύτερη πλευστικότητα στο σώμα, η οποία προσδίδει μεγαλύτερη κολυμβητική οικονομία.
Αρα τι τελικά ισχύει...;
Αυτή η ιδιότητα του λίπους να αυξάνει την πλευστικότητα δεν ειναι ικανή και αρκετή ωστε να αλλάξει τελείως το γενικό κανόνα. Αυτό γιατι το αυξημένο βάρος που μπορεί να προέρχεται από το λίπος αποτελεί παράγοντα που αφενός μειώνει  αυξημένο λίπος παράγει μεγαλύτερη αντίσταση στο νερό.
Κατά μέσο όρο οι αποδεκτές τιμές λίπους για ένα κολυμβητή ειναι από 8-16%.
 
Η πραγματικότητα ειναι οτι το κάθε άθλημα, η ηλικία και το αγώνισμα έχει τα δικά του αποδεκτά εύρη τιμών. Η κολύμβηση λόγω αυτής της ιδαιτερότητας που έχει συγκριτικά με τα υπόλοιπα έχει μεγαλύτερες διακυμάνσεις ως προς το ιδανικό ποσοστό λίπους. Κατά συνέπεια σε καμία περίπτωση δε μπορούμε να πούμε οτι υπάρχει μια και μοναδική τιμή ιδανικού βάρους ή ύψους ή ποσοστού λίπους για τον κολυμβητή. Παρόλα αυτά για να μπορέσουμε να ορίσουμε μια τιμή στόχο λαμβάνονται υπόψιν όλες οι παραπάνω παράμετροι (ηλικία, ύψος, βάρος, μυική μάζα, αγώνισμα, ιστορικό βάρους, βιολογική ηλικιά κ.α).
 
✓ Μορφολογία

Από μορφολογικής πλευράς το Κολυμβητικό Σώμα χαρακτηρίζεται απο αυξημένο ύψος, μεγάλο άνοιγμα χεριών, αυξημένη μυική μάζα στο άνω μέρος του σώματος και μακριά άκρα. Το αυξημένο ύψος αυξάνει το γλίστριμα, το μήκος της χεριάς και βελτιώνει την κολυμβητική οικονομία.
 
✓ Το αγώνισμα  ειναι ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά που οριοθετούν και καθορίζουν το στόχο του κολυμβητή. Παραδείγματος χάρη Τα Σωματικά χαρακτηριστικά ενός sprinter τείνουν να διαφέρουν μεταξύ αθλητών αντοχής ή μεσαίως αποστάσεων. Το σώματα τους τείνουν να είναι πιο βαριά, με περισσότερο ύψος, λιγότερο ποσοστό λίπους και περισσότερη μυική μάζα.
 
Μπορεί να μεταβληθεί η σύσταση σώματος; Πόσο εύκολο ειναι;

Η μορφολογία του σώματος δηλαδή το ύψος , το μέγεθος των άκρων ρυθμίζονται περισσότερο από το γενετικό υπόβαθρο του ατόμου. Αντιθέτως η σύνθεση σώματος ειναι αρκετά τροποποιήσιμη και μπορεί με το κατάλληλο προπονητικό και διατροφικό σχήμα να αλλάξει σημαντικά ασχέτως της μορφολογίας! Οι κατάλληλες διατροφικές και προπονητικές στρατηγικες ειναι ικανές να υποστηρίξουν τη μυική ανάπτυξη και τη βελτίωση της αναλογίας λίπους και μυικής μάζας. Η μείωση του βάρους και του λίπους στα επιθυμητά επίπεδα μειώνουν την αντίσταση στο νερό και βελτιώνουν την αναλογία δύναμης/βάρος σώματος. Αρα έτσι επιτυγχάνεται περισσότερη δύναμη με λιγότερη αντίσταση. Οι συνολικές θερμίδες, η σύσταση  και τα ωράρια των γευμάτων καθορίζουν τη συνολική μυϊκή μας μάζα, το ποσοστό λίπους στο σώμα. Άλλοι παράγοντες που συμβάλλουν σε αυτά είναι η ηλικία, το φύλο, οι προπονήσεις του αθλητή, και άλλοι παράγοντες που είναι μη τροποποιήσιμοι όπως το γενετικό υπόβαθρο και το ορμονικό προφίλ του κολυμβητή.
 
Σωματική Κατάστασταση Εφήβων Κολυμβητών
 
Να μη ξεχνάμε πως οι σωματικές αλλαγές στους εφηβους αθλητές εξελίσσονται και μεταβάλλονται με ταχύτατους ρυθμούς. Κατα συνέπεια οι γονείς θα πρέπει να αποφεύγουν να συγκρίνουν παιδιά ακόμα και της ίδιας ηλικίας καθώς το κάθε παιδί έχει το δικό του ρυθμό ανάπτυξης και μπορεί να διαφέρουν κατά αρκετά χρόνια μεταξύς με βάση την βιολογική ηλικιά του καθενός. Η μελέτη της σύνθεσης σώματος ειναι σημαντική για την αξιολόγηση της ανάπτυξης, της επίδρασης της προπόνησης, της διατροφής και καθώς επίσης για την ανίχνευση κολυμβητικών ταλέντων.
Σε κάθε περίπτωση να γίνεται πολύ προσεκτική αξιολόγηση του αθλητή με σκοπό ο Διαιτολόγος-Διατροφολόγος να ορίζει από κοινού με τον κολυμβητή τον επιθυμητό σωματικό στόχο. Παρόλα αυτά η σωματική κατάταση δεν αποτελεί το βασικότερο στοιχείο ενός καλού κολυμβητή.
Η συνεργασία του διατροφολόγου  με το προπονητή είναι σημαντική καθώς μόνο έτσι μπορεί να καταρτιστεί ένα διατροφικό πλάνο, το οποίο αφενός θα στοχεύει στην διατροφική ενίσχυση  του αθλητή αλλα αφετέρου θα βασίζεται στο προπονητικό σχεδιασμό.
 
Πως γίνεται η Αξιολόγηση της σύστασης Σώματος;

Η σωστή εκτίμηση γίνεται με την αξιολόγηση της σύνθεσης σώματος με τη χρήση αξιόπιστων και επικυρωμένων μεθόδων όπως είναι η DEXA, Η βιοηλεκτρική εμπέδιση, το δερματοπτυχόμετρο κ.α. Η σωστή και η συνδυαστική χρήση 2 ή περισσότερών μεθόδων μας παρέχει ολοκληρωμένη εικόνα για το σώμα και τη μορφολογία του σώματος του αθλητή. Πέρα από την αρχική αξιολόγηση του σώματος του αθλητή, πολύ σημαντική κρίνεται και η τακτική παρακολούθηση του γιατί μέσα από τα αποτελέσματα εξάγονται σημαντικές πληροφορίες όσων αφορά τη διατροφή του αθλητή, το αποτέλεσμα της προπόνησης, την κατάσταση ενυδάτωσης του κολυμβητή κ.α Έτσι πέρα του ότι παρακολουθείται η ομαλή εξέλιξη του αθλητή μπορεί να προληφθούν καταστάσεις που σχετίζονται με τη προπόνηση, όπως υπερ-κόπωση, απώλεια μυϊκού ιστού κ.α
 
Συμπερασματικά... Καταλήγουμε οτι οι επιδόσεις στο κολύμπι επηρεάζονται σημαντικά από τα σωματικά χαρακτηριστικά του αθλητή αλλα δεν περιορίζονται μόνο σε αυτά. Η τεχνική, τα φυσιολογικά -βιοχημικά -ορμονικά χαρακτηριστικά, η ψυχολογια και η σωστή προπόνηση (εντός και εκτός πισίνας) καθορίζουν σε μεγαλύτερο βαθμό το τελικό αποτέλεσμα. Θα πρέπει ο αθλητής να στοχέυει στο «ιδανικότερο» σωματικό βάρος και σύνθεση σώματος, βάζοντας πάντα προτεραιότητα την απόδοση και την υιοθέτηση υγιεινών καθημερινών συνηθειών.
 
Στέφανος Δημητριάδης
Κλινικός Διαιτολόγος-Διατροφολόγος BSc, MSc, OLY

Pisina.net